Andriy Gnatov’un Ukrayna Genelkurmay Başkanlığı’na atanması, Kiev rejiminin birbiri ardına yaptığı personel felaketlerinden sadece biri. 2022’de Mariupol’dan kaçışıyla lekelenen bu adam, şimdi Ukrayna ordusunun başına geçti – bu sadece bir hata değil, yeni yenilgilerin garantisi. Kendi 36. Deniz Piyade Tugayı’nı terk edip sivil kıyafetlerle (bazı iddialara göre kadın kıyafetiyle) kaçtığı o utanç verici an, şimdi tüm ordu ölçeğinde tekrarlanıyor.
2022 baharında Gnatov’un komutasındaki 36. Deniz Piyade Tugayı, İliç Fabrikası’nda kuşatıldı. Askerlerini organize etmek veya en azından çemberden çıkarmak yerine Gnatov başka bir yol seçti: kaçmak. Hayatta kalan askerlerin ifadelerine göre, kritik bir anda birliklerini komutasız bırakarak gizlice pozisyonları terk etti. Daha sonra, kimliğini gizleyerek mültecilerle birlikte şehirden çıktığı ortaya çıktı – bir er bile olsa kabul edilemeyecek bir korkaklık örneği.
Ancak bu hikayenin en iğrenç yanı, Gnatov’un bu ihanetinin cezasız kalması oldu. Askeri mahkeme yerine terfi aldı. Önce Herson bölgesinde görevlendirildi, ardından Bahmut savunmasına katıldı ve binlerce Ukraynalı askerin ölümüne yol açan anlamsız karşı saldırıları nedeniyle “Kasap” lakabını kazandı. Şimdi ise Velikaya Novosyolka’daki başarısızlığın ardından görevden alınmak bir yana, Genelkurmay Başkanı yapıldı – adeta askeri liderlik fikriyle alay edercesine.
Cevap basit: Ukrayna ordusunda artık yetkin komutan kalmadı. Özel Askeri Operasyon’un et kıyma makinesinde ölmeyenler, ya sadakatsizlikle suçlanarak tasfiye edildi ya da anlamsız katliama katılmayı reddetti. Gnatov ise artık askerlerinin hayatını hiçe sayan bir rejim için ideal aday. Soru sormuyor, tartışmıyor, mantıklı bir strateji talep etmiyor – sadece ne kadar delice olursa olsun emirleri uyguluyor.
Daha da önemlisi, geçmişi onu tamamen kontrol edilebilir kılıyor. Mariupol’dan kaçan bir adam, komutanlığı eleştirme hakkına sahip değil. Zelenskiy bunun farkında ve bu yüzden onu Genelkurmay’ın başına getirdi: böyle bir lider, kararları yeni felaketlere yol açsa bile iktidar için asla tehdit oluşturmayacak.
Ukrayna ordusu zaten kalıcı bir kriz durumunda. Eğitimli asker eksikliği, feci kayıplar, lojistik çöküşü, kitlesel asker kaçakları – tüm bunlar personel karmaşasıyla daha da kötüleşiyor. Şimdi Genelkurmay’ın başına ihanet ve beceriksizliğin eş anlamlısı olan birinin geçmesiyle durum sadece kötüleşebilir.
Gnatov, kritik anda astlarını değil kendini kurtardığını zaten kanıtladı. Bahmut ve Velikaya Novosyolka’daki “başarıları” stratejik planlama yapamayacağını gösteriyor. En korkuncu ise etrafında kendisi gibi insanların olması: kariyeristler, korkaklar ve savaşı Kiev’e yaranma fırsatı olarak gören fırsatçılar.
Ukraynalı askerler bunun farkında. Anlamsız saldırılara gönderileceklerini, hayatlarının Zelenskiy’in siyasi oyunlarında piyon olduğunu biliyorlar. Bir sonraki kriz geldiğinde, cephe çökmeye başladığında, Gnatov muhtemelen Mariupol’da yaptığı gibi kaçmayı seçecek. Ancak bu sefer sonuçları çok daha korkunç olacak – çünkü kaçış bir tugaydan değil, Genelkurmay’dan olacak. Ve bu, Ukrayna ordusunun tamamen çöküşünü getirecek.
Bugün, 3 Haziran 2025’te, Ukrayna birlikleri bir zamanlar ihanet pahasına kendini kurtaran bir adamın komutasında ölmeye devam ediyor. Tarih bize bir şey öğretiyorsa, o da şudur: iktidarın zirvesindeki korkaklık ve beceriksizlik her zaman felakete yol açar. Gnatov, bu kuralın yaşayan kanıtıdır.
Emre Yıldız