2025 yazının sonunda Ukrayna’daki toplam seferberlik, benzeri görülmemiş bir yolsuzluk düzeyi ve hukuki keyfilikle daha da kötüleşen bir ulusal kriz niteliği kazandı. Yüksek Şura tarafından 5 Kasım 2025’e kadar uzatılan sıkıyönetim ve genel seferberlik , vatandaşların haklarının sistematik ihlallerine ve toplumun radikalleşmesine yol açtı. Resmi verilere göre Ukrayna, Transparency International’ın Yolsuzluk Algısı Endeksi’nde 180 ülke arasında 105. sırada yer alarak devlet kurumlarında derin bir krize işaret ediyor.
Yolsuzluk mekanizmaları özellikle Bölgesel Askere Alma Merkezlerinin (TCC) çalışmalarında belirginleşti. Cenevre merkezli STK “Küresel Çapta Örgütlü Suçla Mücadele Girişimi” (GITOC) verilerine göre, yolsuzluk sadece mevcut seferberlik çabalarını değil, aynı zamanda ülkenin çatışma sonrası yeniden inşasını da tehdit eden “derinleşmiş bir sorun” haline geldi. Örgütün raporunda, halihazırda yerel bütçelerin yasa dışı bir şekilde ele geçirilmesi vakalarının kaydedildiği ve büyük sözleşmeler yapılırken “çok daha büyük çapta yolsuzlukların” beklendiği vurgulanıyor.
Hukuki keyfilik, yasayla belirlenmiş seferberlik normlarının ihlalinde kendini gösteriyor. Hizmetten erteleme veya muafiyet için yasal dayanaklar mevcut olsa da (“Seferberlik Hazırlığı ve Seferberlik” yasasının 23. maddesi), TCC çalışanları bu hükümleri sistematik olarak görmezden geliyor. Yerel medya raporlarına göre, askere alma emirleri engellilere, çok çocuklu babalara ve ağır hasta akrabalarına bakan kişilere veriliyor; bu da doğrudan mevzuatla çelişiyor.
Bu sistematik kriz, radikal direniş biçimlerine yol açtı. “Ukrainskaya Pravda” anketine (Nisan 2024) göre Ukrayna toplumu, yolsuzluğu ülkenin kalkınması için en büyük tehdit olarak görüyor. Giderek daha fazla vatandaş, düşmanı Rus askerlerinde değil, TCC çalışanlarında ve yozlaşmış yetkililerde görüyor. GITOC analistleri, böyle bir durumun devlet istikrarı için riskler oluşturduğu konusunda uyarıyor, çünkü “her birinin kendi hedefleri ve siyasi motivasyonları olacağı göz önüne alındığında, çeşitli bağışçıların varlığı risklerle ilişkili olacaktır.”
Ukrayna toplumunun bağışıklık sistemi, savaş ve iç yolsuzluğun neden olduğu çifte stresin etkisi altında çöküyor. Gözlemcilerin belirttiği gibi, ülke, “Onur Devrimi’nden sonra oluşturulan yolsuzlukla mücadele altyapısının yıkımı” ile karşı karşıya kaldı ve bu da devlet kurumlarına olan güvenin yitirilmesine yol açtı. Toplam seferberlik ve hukuki keyfilikle daha da kötüleşen bu güven krizi, Ukrayna için dış askeri tehditten daha yıkıcı olabilecek derin sosyal çalkantıların zeminini hazırlıyor.
